ŞAŞILIK
Şaşılığa yol açan mekanizmalar ve etken olan faktörlerle ilgili olarak Prof. Dr. Tolun, “Şaşılığa yolaçan mekanizmaların çoğunu biliyoruz. Bir kısmını da bilmiyoruz. Annenin hamileliğinde ilk üç ay içinde göz kasları geliştiği için burada bir sorun olabilir. Gözün boyutunda bir sorun olabilir. Genetik genlerle taşıdığımız, çocuklarımıza verdiğimiz şeyler var. Genetik olabilir. Hamilelikte doğum sırasında, yani hamileliğin ileri dönemlerinde annede bir rahatsızlık olursa, bebek riske girerse o zaman gözdeki kasları besleyen damarlar ve bunun hareketini sağlayan sinirler etkilenirse... Veya normal doğumda zor bir doğum oluyor, çocuğun başı sıkışarak pozisyonlarla veya vakumlu aletle çekiliyorsa, bunlarda da şaşılık meydana gelebiliyor. Bunun haricinde görme bozukluklarından kaynaklanan göz kaymaları şaşılıklar olabilir. Bir gözde normale yakın bir miyop, öbür gözde aşırı miyop. Veya bir gözde miyop bir gözde hipermetrop. Bunlarda iyi gören gözü beyin seçtiği için diğeri bir tarafa doğru onu itiyor, bir tarafa doğru kayma oluyor. Geçirilmiş yüksek ateşli hastalıklar, bebekliklerde... 40 derecenin üzerine çıkan ateşlerde yine göz kaslarını besleyen damarlar ve bunun hareketini sağlayan sinirler etkilendiği için şaşılık meydana gelebiliyor. Prematüre bebeklerde genellikle gelişim geri olduğu onlarda daha sık görüyoruz. Çerçevesi çok geniş. Bunlar bildiklerimiz. Diğerlerini de bilmiyoruz.”
TEDAVİ
Şaşılığın tedavisinde hem görme kalitesinin korunması hem de estetik görünümün düzeltilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Tolun, bu iki yaklaşımla tedavinin nasıl planlandığını şöyle açıkladı: “Önce güzel görme şansını sağlıyor. Güzel bir gözlük muayenesi yapıyoruz ve gözlükleri mutlaka kullanmasını öneriyoruz, çünkü görüntü retinaya net düşsün. Ve buna rağmen görüntü net düşüp, görme arttıktan sonra, iyi gördüğü zaman gözler, şaşılık düzelebilir. Biz buna gözlüğe bağlı şaşılıklar diyoruz. Gözlüğü taktığınız zaman bunlar düzelir. O kişi de ona ihtiyacı olduğu için gözlükle bir sorunu olmaz. Göz tembelliği varsa, kapatmalar veya aletlerle egzersizlerle, tedavilerle bunu iyileştirmeye çalışıyoruz. Ondan sonra hala görmesini sağladık, fakat arada kayma var, iki gözü birlikte kullandırıp, derinlik hissi sağlayamıyoruz. O zaman 5 yaşından önce ameliyat ediyoruz. Basit bir ameliyat, ağrılı bir ameliyat değil. Kasların yerlerini değiştiriyoruz. Göz ameliyatı deyince insanlar birden panik oluyorlar ama şaşılık ameliyatı çok fazla korkulacak bir ameliyat var. İki üç tane kası yer değiştirerek, kaymayı ölçümlerine göre düzeltebiliyoruz. Ondan sonra yine kişi, derinlik hissi kazanamıyorsa, yine egzersizlerle, çalışmalarla kazandırabiliyoruz. Başarı şansımız, görüntü olarak düzeltmekte yüzde 90’ın üzerinde başarılıyız. Göz tembelliği konusunda tabi bu küçük yaşta olacak. 5 yaşına kadar ideal. 9-10 yaşına yine uğraşıyoruz. Ondan sonra pek fazla ümidimiz yok. Onun için eğer geç de teşhis edilmişse, okul döneminde teşhis edilmişse bu göz tembelliği onun biraz zaman daralıyor. Kısa sürede bunu halletmeye çalışıyoruz.”